Một số biện pháp phòng, trị bệnh trong nuôi trồng thủy sản vào mùa lạnh

Nuôi trồng thủy sản vào mùa lạnh thường đối mặt với nhiều rủi ro dịch bệnh do sức đề kháng của vật nuôi suy giảm, đòi hỏi áp dụng đồng bộ các biện pháp phòng và trị bệnh hiệu quả để duy trì năng suất và hạn chế thiệt hại.

Những năm gần đây, nghề nuôi trồng thủy hải sản phát triển theo hướng ổn định về diện tích, gia tăng năng suất và sản lượng, góp phần quan trọng trong việc giải quyết công ăn việc làm, nâng cao thu nhập và cải thiện đời sống cho người dân. Tuy nhiên, ở các tỉnh miền Bắc chịu ảnh hưởng lớn của thời tiết mùa đông. Vì vậy, việc bảo vệ sức khỏe thủy sản nuôi khi thời tiết giá rét có ý nghĩa hết sức quan trọng.

Đặc biệt, khi rét đậm, rét hại kéo dài, nếu không chủ động phòng chống rét kịp thời, những loại cá chịu rét kém có thể sẽ bị chết hàng loạt. Vì vậy bà con phải chủ động thực hiện các biện pháp phòng chống rét cho diện tích ao nuôi.

Xem thêm: Chủ động các điều kiện nuôi trồng thủy hải sản vụ đông xuân

Quản lý nhiệt độ nước

Chế phẩm sinh học làm giảm chất hữu cơ trong ao nuôi tôm

Ở các tỉnh miền Bắc, trong mùa đông và mùa xuân thường xuất hiện các đợt rét đậm, rét hại, nhiệt độ nước thường xuống rất thấp. Một số loài có khả năng chịu rét kém có thể bị ảnh hưởng là: rô phi, điêu hồng, chim trắng, cá rô đầu vuông, ếch, tôm càng xanh…

Mặt khác, khi nhiệt độ nước xuống thấp, cá và các loài động vật thủy sản ít vận động chúng thường tập trung ở đáy ao là nơi có nhiệt độ cao hơn các tầng nước phía trên. Trong điều kiện đó, chúng dễ bị tấn công bởi các tác nhân gây bệnh như vi khuẩn, nấm và các loài ký sinh trùng.

Có nhiều giải pháp để giữ cho nhiệt độ nước ao không bị xuống thấp. Cách phổ biến nhất là “sâu ao, cao bờ”. Luôn luôn giữ mực nước từ 2 – 3 m và bờ ao cao hơn so mới mặt nước khoảng 1m. Biện pháp này nhằm hạn chế thoát nhiệt của môi trường nước vào không khí. Có thể thả bèo tây, cây thủy sinh kín khoảng 1/2 – 2/3 diện tích mặt ao ở hướng đón gió, nhưng cần lưu ý là giải pháp này có thể có rủi ro vì hạn chế ôxy hòa tan vào nước.

Đối với bể nuôi hoặc ao nhỏ, có thể dựng khung và phủ nilon kín khoảng không phía trên mặt nước, giải pháp này tuy có chi phí nhưng vừa che chắn được gió, tránh làm mất nhiệt, vừa tạo hiệu ứng nhà kính tích nhiệt cho môi trường nước ao.

Đối với các thủy vực hẹp, lưu giữ với mật độ cao cá bố mẹ hoặc các loài thủy sản có giá trị kinh tế cao thì có thể chọn giải pháp sục khí đã được làm ấm. Phương pháp này vừa bổ sung ôxy, vừa bổ sung nhiệt cho môi trường nước.

Xem thêm: Một số biện pháp phòng bệnh tổng hợp cho thủy sản

Tăng sức đề kháng

Tăng sức đề kháng cho vật nuôi trong mùa lạnh

Bên cạnh các giải pháp quản lý nhiệt độ nước, người nuôi cần tranh thủ các ngày nắng ấm cho động vật thủy sản ăn đủ dinh dưỡng, đồng thời bổ sung các yếu tố dinh dưỡng có tác dụng làm tăng sức đề kháng như Vitamin B, C…

Nhu cầu tiêu thụ thức ăn của động vật thủy sản trong mùa lạnh thấp hơn mùa ấm, do vậy, người nuôi trồng thủy hải sản cần lưu ý sử dụng thức ăn có hàm lượng đạm cao và không cho ăn dư thừa. Dư thừa thức ăn dẫn đến ô nhiễm môi trường và ảnh hưởng đến sức đề kháng vật nuôi.

Loại bỏ các nguy cơ gây bệnh

Nuôi trồng thủy sản vào mùa lạnh thường đối mặt với nhiều rủi ro dịch bệnh do sức đề kháng của vật nuôi suy giảm, đòi hỏi áp dụng đồng bộ các biện pháp phòng và trị bệnh hiệu quả để duy trì năng suất và hạn chế thiệt hại.

Trong những ngày nhiệt độ xuống thấp, tránh kéo lưới, đánh bắt cũng như làm cho động vật thủy sản bị hoảng loạn. Nếu các tình huống trên xảy ra, động vật thủy sản có thể bị xây sát và các tác nhân như vi khuẩn, nấm… sẽ tấn công gây bệnh cho cá. Định kỳ mỗi tháng 2 lần, sát trùng nước ao bằng vôi bột hay một số loại thuốc sát trùng như: BKC, Chlorin…

Người nuôi có thể bổ sung thêm thuốc phòng bệnh. Loại thuốc thảo dược phổ biến có thể sử dụng như bột tỏi trộn vào thức ăn viên ẩm với liều lượng 100 g thuốc dùng cho 500 kg cá/ngày cho ăn trong 3 ngày liên tục. Khi quan sát thấy cá có biểu hiện mắc bệnh cần xử lý bệnh sớm. Liều dùng thuốc chữa bệnh gấp 5 lần liều cho ăn phòng và cho ăn liên tục trong 5 – 7 ngày.

Lưu ý khi dùng thuốc phòng trị bệnh ko cho cá ăn trước 1 ngày và lượng thức ăn trộn với thuốc giảm một nửa so với ngày bình thường để bảo đảm cá sử dụng hết thức ăn.

Một số biện pháp khắc phục khi nuôi trồng thủy sản trong mùa lạnh

Bảo vệ vật nuôi bằng chế phẩm sinh học trong mùa lạnh

Để chủ động bảo vệ thủy sản nuôi, giảm thiểu thiệt hại do thời tiết giá rét gây ra, các hộ nuôi trồng thủy sản cần thực hiện tốt các biện pháp sau:

– Đối với các đối tượng thủy sản nuôi dạt kích cỡ thương phẩm nhất là những loài cá có khả năng chịu rét kém như: Cá chim trắng, cá rô phi, cá lóc,… cần thu hoạch sớm trước khi rét đậm, rét hại xảy ra.

– Trong thời gian giá rét, không kéo lưới kiểm tra thủy sản nuôi, không thu hoạch theo cách đánh tỉa thả bù để tránh bị xây xát cho thủy sản nuôi nhằm hạn chế các bệnh đốm đỏ, lở loét do nấm, trùng quả dưa và ký sinh trùng,…

– Đối với diện tích thủy sản đang nuôi (chưa đạt kích cỡ thu hoạch, dàn cả bố mẹ, cá giống) áp dụng một số các biện pháp chống rét sau:

+ Duy trì mực nước ao nuôi đảm bảo độ sâu từ 2m trở lên dễ ồn định nhiệt độ.

+ Đào hố sâu trong ao từ 2,5-3m, rộng từ 2-3m2 ở nơi khuất gió hoặc phía Bắc để cho cá rút xuống trú dông.

+ Sử dụng sọt đan bằng tre, nứa có chứa các búi rơm làm ô dìm dưới đáy ao ở phía Bắc để làm nơi trú ẩn và chống rét cho cá.

Xem thêm: Bảo vệ vật nuôi bằng chế phẩm sinh học trong mùa lạnh

+ Thả bèo tây từ 1/2-2/3 diện tích mặt ao về phía Bắc (bèo dược gom vào một góc ao) tránh thả tràn lan che kín hết diện tích mặt ao, làm giảm độ thoáng của ao sẽ ảnh hưởng đến thủy sản nuôi.

+ Đối với cơ sở nuôi có điều kiện: Làm khung và che phủ bề mặt ao bằng nilon sáng màu để ngăn gió, cách nhiệt không khí, tăng khả năng giữ nhiệt độ cho nước ao nuôi.

+ Đối với cơ sở nuôi cá lồng có thể sử dụng nylon sáng màu dể phủ kín mặt lồng nuôi hoặc thả lồng sâu xuống 1,8-2m so với mặt nước để tránh rét cho cá.

+ Cho thủy sản ăn đảm bảo đủ dinh dưỡng, bổ sung vitamin C để tăng cường sức đề kháng. Khi nhiệt độ nước ao nuôi <150C thì ngừng cho cả ăn, vào thời điểm nắng ấm trong ngày có thể cho ăn bằng thức ăn tinh, thức ăn chế biến sẵn để cả có đủ dinh dưỡng cần thiết.

+ Định kỳ 2 lần/tháng dùng vôi bột với liều lượng 2-3 kg/100 m3 nước hoặc hóa chất như lodine,… liều lượng theo hướng dẫn trên bao bì để xử lý môi trường và phòng bệnh cho thủy sản nuôi.

+ Người nuôi nên thường xuyên theo dõi diễn biến thời tiết, tình trạng sức khỏe thủy sản nuôi và các yếu tố môi trường nhằm phát hiện kịp thời các hiện tượng bất thường và có biện pháp xử lý phù hợp.

Bên cạnh các giải pháp trên, người nuôi trồng thủy hải sản cần thường xuyên kiểm tra ao nuôi để phát hiện những hiện tượng bất thường để có các giải pháp phù hợp và xử lý kịp thời.

Ngọc Gia Phát – Cập nhật giải pháp mới, ứng dụng công nghệ tiên tiến