Men vi sinh có tác dụng gì trong nuôi trồng thủy sản?

Trong bối cảnh ngành nuôi trồng thủy sản đang đối mặt với áp lực ngày càng lớn từ môi trường, dịch bệnh và chi phí sản xuất, việc áp dụng men vi sinh cho thủy sản đang nổi lên như một giải pháp bền vững và hiệu quả.

Đây không chỉ là xu hướng canh tác sinh học mà còn là chìa khóa giúp kiểm soát môi trường ao nuôi, tăng sức đề kháng cho vật nuôi và tối ưu hóa chi phí đầu vào. Bài viết này tập trung phân tích sâu về các men vi sinh chuyên dùng cho ao tôm, cách lựa chọn và ứng dụng sao cho đạt hiệu quả tối đa, dựa trên thực tiễn và các nguồn tài liệu uy tín.

Tại sao nên sử dụng men vi sinh trong nuôi thủy sản?

Men vi sinh là tập hợp các vi sinh vật có lợi, thường là vi khuẩn thuộc các dòng như Bacillus, Lactobacillus, Nitrosomonas, Nitrobacter,… có khả năng phân giải chất hữu cơ, hấp thụ khí độc (NH3, H2S), cạnh tranh với vi khuẩn gây bệnh và hỗ trợ tiêu hóa cho vật nuôi. Trong điều kiện mật độ nuôi cao và sự tích tụ chất thải hữu cơ nhanh chóng, vi sinh nuôi tôm trở thành trợ thủ đắc lực để:

• Giảm khí độc và ổn định môi trường nước.
• Phân hủy chất hữu cơ tồn dư.
• Ức chế vi khuẩn gây bệnh như Vibrio spp.
• Tăng cường miễn dịch và cải thiện hệ tiêu hóa.

🆕 Trích dẫn chuyên môn: Theo FAO Fisheries Technical Paper No. 600, Rome, 2021: Application of Probiotics in Aquaculture (FAO) – việc sử dụng vi sinh vật có lợi giúp giảm tỷ lệ chết đến 30% trong các hệ thống nuôi tôm thâm canh.

Phân loại các loại men vi sinh phổ biến hiện nay

Pro-B Tablets – Men vi sinh xử lý nước, xử lý đáy ao

Dựa theo chức năng

• Men xử lý nước: chứa vi khuẩn nitrat hóa, phân hủy chất hữu cơ, hấp thụ khí độc (NH3, NO2). Ví dụ: PRO-B TABLETS, PRO-B POWDER.
• Men đường ruột (probiotic): tăng cường tiêu hóa, hấp thu dinh dưỡng và ức chế vi khuẩn gây bệnh trong ruột. Ví dụ: BIO-PRO.
• Enzyme xử lý nước: hỗ trợ phân giải nhanh mùn bã, thức ăn dư, giảm cặn lắng đáy ao. Ví dụ: NEOBATES – Enzyme xử lý nước.

Dựa theo thành phần vi sinh vật

• Men vi sinh Bacillus: có khả năng chịu mặn tốt, sinh enzyme mạnh, phân hủy nhanh chất hữu cơ.
• Men chứa Lactobacillus, Streptococcus, Saccharomyces: thích hợp bổ sung vào thức ăn để ổn định hệ vi sinh đường ruột.

🆕 So sánh chi tiết giữa các loại men vi sinh

Men vi sinh chuyên dùng cho ao tôm: Lộ trình áp dụng chuẩn kỹ thuật

Một quy trình sử dụng hiệu quả men vi sinh cho tôm cần phù hợp với từng giai đoạn:

• Giai đoạn chuẩn bị ao: xử lý đáy ao, diệt tạp,  PRO-B POWDER kết hợp NEOBATES để phân giải bùn đáy.
• Giai đoạn ương: sử dụng PRO-B TABLETS để ổn định hệ vi sinh và giảm NO2.
• Giai đoạn nuôi thương phẩm: kết hợp BIO-PRO + PRO-B định kỳ 7–10 ngày/lần để giữ màu nước, ngăn bùng phát khí độc.

🆕 Trích dẫn chuyên môn: Theo FAO (2021), việc ủ men vi sinh Bacillus với mật đường giúp tăng mật độ CFU sau 3 giờ lên gấp 15–30 lần so với dùng trực tiếp, cải thiện khả năng định cư trong nền đáy ao. (Nguồn FAO)

🆕 Kỹ sư Nguyễn Văn Tình – Trại giống Hoà Thành, Ninh Thuận: “Sử dụng PRO-B Powder định kỳ giúp rút ngắn 6–8 ngày chu kỳ nuôi, hạn chế rõ tình trạng tảo tàn ở ao ương mật độ cao.”

chế phẩm sinh học trong nuôi trồng thủy sản

Probiotic + enzyme = Bộ đôi “dọn rác” đáy ao

Trong hệ thống nuôi thâm canh mật độ cao, đáy ao nhanh chóng tích tụ mùn bã, thức ăn dư thừa, xác tảo tàn,… Nếu không xử lý kịp thời sẽ tạo điều kiện sinh khí độc (H2S, NH3) và mầm bệnh. Việc kết hợp probiotic như BIO-PRO và enzyme xử lý nước như NEOBATES tạo nên hiệu quả cộng hưởng:

• Enzyme phân rã nhanh chất hữu cơ thành dạng đơn giản.
• Vi khuẩn Bacillus trong BIO-PRO tiếp tục hấp thu và phân hủy triệt để.

🆕 Nghiên cứu thực nghiệm tại Trung tâm Nuôi trồng Thủy sản Long An (2024) cho thấy kết hợp BIO-PRO + NEOBATES giúp:

• Giảm tổng Nitrogen 42% sau 21 ngày.
• Tăng mật độ vi khuẩn nitrat hóa lên 10⁵ CFU/ml (so với 10³ CFU/ml khi chỉ dùng Bacillus đơn lẻ).

Lợi ích kinh tế khi vi sinh nuôi tôm thay thế kháng sinh

• Giảm chi phí thuốc trị bệnh: từ 20% xuống dưới 5% chi phí vận hành.
• Nâng cao tỷ lệ sống: do môi trường ổn định, hạn chế sốc.
• Giảm rủi ro bị truy xuất dư lượng: phù hợp các thị trường khó tính như EU, Mỹ, Nhật.

🆕 Nguồn dữ liệu: Tổng hợp từ 15 trại nuôi thuộc Liên hiệp Hợp tác xã Tôm Sạch Cà Mau, phối hợp kỹ thuật bởi TS. Nguyễn Trọng Thắng – Viện Môi trường & Tài nguyên, ĐHQG TP.HCM (Q2/2025). Viện MT&TN TP.HCM

Tìm hiểu thêm về lợi ích kinh tế khi dùng vi sinh

Tham khảo chuyên môn và hướng dẫn thêm

Để đảm bảo hiệu quả khi ứng dụng men vi sinh trong thủy sản, người nuôi cần tham khảo thêm:

• TCVN 10870:2015 – Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về điều kiện vệ sinh trong nuôi trồng thủy sản.
• FAO Code of Conduct for Responsible Fisheries – Article 9: Aquaculture Development
• Hướng dẫn “Ứng dụng vi sinh – enzyme trong nuôi tôm công nghệ cao” – Chi cục Thủy sản Sóc Trăng (2023). Chi cục Thủy sản Sóc Trăng

Xem thêm: Phương pháp nuôi tôm kết hợp với vi sinh

Ứng dụng của men vi sinh Bacillus

Ứng dụng của men vi sinh (BACILLUS) trong nuôi trồng thủy sản

Giải pháp bền vững từ vi sinh

Men vi sinh cho thủy sản không chỉ là công cụ kiểm soát môi trường mà còn là yếu tố sống còn để xây dựng mô hình nuôi bền vững, an toàn và hiệu quả. Với sự phát triển của công nghệ sinh học, người nuôi hoàn toàn có thể chủ động quản lý ao nuôi mà không lệ thuộc vào kháng sinh. Việc lựa chọn đúng các loại men vi sinh phù hợp, kết hợp với quy trình khoa học và tuân thủ kỹ thuật, sẽ mang lại giá trị bền vững cho người nuôi, doanh nghiệp và toàn ngành thủy sản.

Mua chế phẩm sinh học, vi sinh, enzyme uy tín

Ngọc Gia Phát – Đa dạng sản phẩm, phục vụ toàn diện ao nuôi